ความเป็นพลเมือง คืออะไร?

“ความเป็นพลเมือง” คือ ความสัมพันธ์ของรัฐและประชาชนและประชาชนในแต่ละรัฐก็จะมีบทบาทที่แตกต่างกันออกไปตามเป้าหมายหรือจุดมุ่งหมายร่วมของรัฐ ในฐานะพลเมืองของสังคมประชาธิปไตยโดยมีพระมหากษัตริย์เป็นประมุข คงปฏิเสธไม่ได้ว่า “ประชาธิปไตย” จะสมบูรณ์ไม่ได้หากพลเมืองขาดความเป็นพลเมือง Keith Faulks (2000) กล่าวไว้ว่า “ความเป็นพลเมืองเป็นมากกว่าสิ่งอื่นใด สามารถทําให้เราได้รับสิทธิขั้นพื้นฐาน โดย ที่ประชาธิปไตยได้ส่งเสริมให้ประชาชนได้ตระหนักถึงการมีอิสระทางความคิด” หากแต่ความซ้ำซ้อนทางการปกครองอาจทำให้เราหลงลืมและไม่ทันได้ตระหนักถึงสิทธิและหน้าที่ความเป็นพลเมืองมากนัก ด้วย “ความเป็นพลเมือง” เป็นส่วนสำคัญในการดำรงอยู่ของการปกครองแบบประชาธิปไตยที่เชื่อในสิทธิมนุษยชน ความเท่าเทียมของมนุษย์ ความเสรีในการแสดงความคิดเห็น ในขณะเดียวกันประเทศไทยก็ดำรงอยู่ภายใต้ระบบที่สร้างความแตกต่างทางชนชั้นและสิทธิเสรีภาพอย่างชัดเจน อย่าง ระบบเครือญาติ ระบบอาวุโส และ ระบบกษัตริย์ นั่นทำให้ “ความเป็นพลเมือง” ของพลเมืองไทยและความเข้าใจใน “ความเป็นพลเมือง” ของคนไทยจึงออกมาในรูปแบบที่คลุมเครือและไม่ชัดเจน อย่างที่ปรากฎในปัจจุบัน

ตาราง 1 สิทธิและหน้าที่ที่ต้องรับผิดชอบต่อสังคม โดย Marshall and Botamore(1992)

ลองเปิดใจให้กว้าง ให้น้ำหนักกับคุณค่าทางด้านเหตุผลมากกว่าคุณค่าทางด้านจิตใจ บางครั้งเราอาจจะพบว่า ตรรกะที่แบกเริ่มสั่นคลอน และอย่าลืมทุกอย่างล้วนแปลผันไปตามเวลาสิ่งที่คิดว่าถูกในตอนนั้น ตอนนี้มันอาจะเป็นเพียงตรรกะที่ล้มเหลว…ในเมื่อเธอทำดีได้และสามารถทำให้มันดีได้มากกว่าเก่า ทำไมเธอไม่ทำ?

เรียบเรียงโดย : ลักษณพร ประกอบดี