นี่คืองานรำลึกถึงการจากไปครบ 1 ปี พื้นที่กว้างภายในงานดูแคบลงเมื่อคนเกือบทุกช่วงวัยทยอยเข้ามาล้อมวง ภาพวาดเสือดำนับสิบถูกนำมาจัดวางอย่างดี คำประกาศเจตนารมณ์แน่วแน่โดยกลุ่ม T’Challa พิทักษ์ เสือดำ บทกวีที่ไหลลื่นราวสายน้ำทว่าหนักแน่นเต็มไปด้วยอารมณ์ดุดันของผู้ถูกกระทำ ซึ่งมิได้มีโอกาสปริปากร้องขอความปราณีเหล่านั้นจากผู้ล่า

บนเวทีนั้นยังมีที่ว่างให้กับศิลปินเพื่อชีวิตรุ่นใหญ่ และแร๊พเปอร์วัยหนุ่มรุ่นเล็ก กับเนื้อเพลงที่มิใช่เป็นการเฉลิมฉลองแต่อย่างใด ถ้อยความเสียดสี และเจตนารมณ์แรงกล้า ไม่ได้แสดงถึงความหมดหวังต่อการเรียกร้องในครั้งนี้ แต่กลับแสดงถึงพลังของกลุ่มผู้เรียกร้องพบความหวังมากมายในความคิด แววตา และน้ำเสียง กับถ้อยคำ

“เสือดำต้องไม่ตายฟรี”

ย้อนกลับไปเมื่อวันที่ 3 กุมภาพันธ์ 2561 เสือดำตัวหนึ่งจบชีวิตลงในเขตพื้นที่ป่าสงวน การตายของสัตว์ป่าคุ้มครอง ในเขตพื้นที่สงวน ยังไม่โหดร้ายเท่ากับตอนที่ทุกคนพบว่าการตายนั้นผิดจากธรรมชาติ หนังของมันถูกเลาะออกมาสวยงามราวกับงานศิลปะจากศิลปินเอกผู้ลักลอบรังสรรค์งาน กลางป่าสงวน หลังจากนั้นกลุ่มคนผู้เป็นศิลปินเอกเหล่านี้ ถูกจับกุมโดยผู้พิทักษ์ป่า ในวันที่ 4 กุมภาพันธ์ 2561

พวกคุณคิดว่าการตายของเสือดำตัวหนึ่ง ทำให้ใครต้องสูญเสีย หรือให้อะไรกับใครบ้าง หากคุณไปถามเอาจากนักอนุรักษ์ธรรมชาติ  คงจะบอกว่า เป็นการสูญเสียกระบวนการในระบบนิเวศ หากคุณไปถามเอาจากนักอนุรักษ์สัตว์ คงจะบอกว่า นี่เป็นการสูญเสียครั้งใหญ่ เพราะเสือดำที่เหลือเพียงหยิบมือต้องมาตายลงด้วยสาเหตุเช่นนี้ หากคุณไปถามนักกฏหมาย คงจะพูดได้ว่า นี่เป็นคดีความที่จะสะท้อนได้ถึงความยุติธรรม หากไปถามจากสื่อมวลชน คงจะพูดได้ว่า นี่เป็นปรากฏการณ์ลุกฮือครั้งยิ่งใหญ่ ที่คนไทยร่วมใจกันได้ขนาดนี้ ขนาดที่ว่าอัตราการพูดถึงในโลกโซเชี่ยลท่วมท้นเป็นประวัติการณ์ที่สุดในกรณีคดีการตายของสัตว์ป่าสงวน

เมื่อมีการละเมิดกฏเกิดขึ้นในสังคม มักจะเกิดการก่อตัวโดยกลุ่มคนในสังคมเอง เพื่อเคลื่อนไหวโดยวิธีการที่ต่างกันออกไปตามแต่กรณี ตามแต่ยุคสมัย และพื้นที่สื่อออนไลน์เองก็กลายเป็นพื้นที่แสดงออก ถึงความหมดศรัทธาในมาตรการลงทัณฑ์ในระบบสังคมที่เป็นทางการ พื้นที่ออนไลน์ถูกใช้ประโยชน์ในการรวมกลุ่มคนที่มีความสนใจในเรื่องเดียวกัน และมีความเห็นไปในทิศทางเดียวกันเข้าไว้ด้วยกันเช่นกัน

อาริสโตเติล เคยกล่าวไว้ว่า “เสรีชน มีธรรมชาติความเป็นเสรีอยู่ในตน” คำว่าเสรีชนนี้ใช้เรียกแทนตัวกลุ่มชนที่มีสิทธิที่จะทำจะพูดได้โดยไม่ละเมิดสิทธิของผู้อื่นและมีความเป็นอิสระในด้านสิทธิ

เชื่อว่าเราทุกคน ต้องคุ้นเคยกับแฮชแท็ก #เสือดำต้องไม่ตายฟรี ที่สร้างปรากฏการณ์ลุกฮือขึ้นในโลกโซเชี่ยลอย่างหนัก เก๋ ชลลดา มูลนิธิเดอะวอยซ์ สรรพเสียงเพื่อสรรพสัตว์ กล่าวไว้ในงาน ครบรอบ 1ปี เสือดำ ไว้ว่า “การลุกฮือเป็นการสร้างกระแสที่ดีนะ คนไทยใจดีลืมง่าย แต่เหตุการณ์นี้เป็นอะไรที่คนไทยไม่พยายามลืม”  โดยมีพื้นที่ออนไลน์ เป็นพื้นที่ส่วนใหญ่ที่ใช้ในการแสดงความคิดเห็น และก่อตัวขึ้นอย่างเงียบๆ  พื้นที่ที่สามารถก่อพลังอำนาจของคนรุ่นใหม่ในการปลุกระดมทางความคิด เพื่อโหมกระพือให้คนหันมาตระหนัก และให้ความสำคัญต่อเหตุการณ์นี้ได้เป็นอย่างดี เราจึงได้เห็นการสมรสกันระหว่าง เสรีชน กับ Online Social Media

และแล้วสงครามระหว่างความดีกับความชั่วก็อุบัติขึ้นนับแต่นั้นมา เกิดการต่อสู้ยื้อยุดระหว่างผู้กระทำผิด กับ คนในสังคม ทั้งการลุกฮือทางโซเชียล การเสียดสีผ่านบทกวี สตรีทอาร์ตแบบลบหนึ่งภาพ แต่เกิดร้อยภาพ และการต่อต้านในเชิงสัญลักษณ์อีกมากมาย

ดังนั้น คำว่า “คนไทยลืมง่ายนะ ” อันเป็นคำบ่นถึงคนไทย โดยคนไทยด้วยกันเอง

ไม่น่าจะได้ใช้กับคดีนี้เสียแล้ว

ยังไม่เห็นเลยว่ามีใครที่ไม่รู้จักคดีนี้ มีแต่คนที่หมดความสนใจไปแล้ว กับคนที่ยังไม่หมดความสนใจ แค่นั้นเอง เรามีโอกาสได้พูดคุยกับกลุ่มคนที่หมดความสนใจกับเรื่องนี้ไปแล้ว ทุกคนเคยติดตามคดีนี้ คนจำนวนนี้ยังไม่ได้ลืม เพียงมองว่า เมื่อเรื่องราวของคดีเข้าสู่ชั้นศาล สื่อมวลชนให้ความสำคัญกับข่าวนี้น้อยลง โลกโซเชี่ยลพูดถึงน้อยลง ทำให้ถูกมองว่าเรื่องเงียบลงแล้ว คดีอาจหมดหวังลงแค่นี้ อำนาจเงินอยู่เหนือความยุติธรรมอย่างยอมจำนน

สำหรับกลุ่มคนที่ยังให้ความสนใจ และมีอารมณ์ร่วมกับดคีนี้อย่างเสมอมา เข้าใจว่าคดีที่กำลังอยู่ในชั้นศาล ต้องใจเย็นและเพียงรอคอยคำตัดสิน บางคนคิดว่าถึงแม้ผลที่สุดแล้วเสือดำอาจตายฟรี ผู้กระทำผิดอาจไม่ต้องรับโทษทัณฑ์ใดๆ แต่ยังมีความหวังที่ว่า เสือดำจะไม่ตายฟรี พร้อมที่จะลุกขึ้นให้กำลังใจกลุ่มผู้ต่อต้าน แม้กระทั่งเต็มใจออกมาเคลื่อนไหวต่อต้านด้วยตัวเอง

การจากไปของเสือดำ หากถามว่าคนไทยต้องการอะไรจากการติดตามคดีความมาอย่างยาวนานร่วมปีเช่นนี้ บางทีคนไทยอาจ อยากเห็นคำตัดสินอย่างยุติธรรม เพื่อลบล้างความเชื่อในความเหลื่อมล้ำ เลือกปฏิบัติ ติดสินบนเจ้าหน้าที่ การบังคับใช้กฎหมายไม่เด็ดขาด ให้ออกไปจากสังคมนี้เสียที ก็เป็นได้

เนื่องในวาระ ครบรอบการจากไปของเสือดำ กลุ่ม  T’Challa พิทักษ์ เสือดำ ได้จัดงาน 1ปี เสือดำขึ้น เมื่อวันที่ 2 กุมภาพันธ์ 2562 ที่ผ่านมา ณ หอศิลปวัฒนธรรมแห่งกรุงเทพมหานคร เพื่อประจักษ์แก่สายตาว่า แม้คนไทยจะลืมง่าย แต่กับเหตุการณ์นี้ จากสิ่งที่เกิดขึ้นในวันงานรำลึกถึงการจากไปครบ 1 ปี แค่นั้นก็รู้แล้วว่า

“ผู้คนยังไม่ลืมเสือดำกันจริง ๆ”

เกาะติดโดย : โสภณา แสนประเสิรฐ